Clara Bilbao

Hiru europar proiektu koordinatzen ari gara

GAIKEReko Konposite eta polimero funtzional jasangarrien sailean, ECORES WIND, BIOSAFIRE eta E-OILÉ europar proiektuak koordinatzen ari gara.

Basque Research & Technology Alliance (BRTA) partzuergoko kidea den GAIKER zentro teknologikoa, bere Konposite eta polimero funtzional jasangarrien sailean, Horizon Europe programaren barruan Europar Batasunak finantzatzen dituen garapen teknologikoko eta berrikuntzako hiru proiektuen buru da. Ecores Wind, Biosafire eta E-oilé proiektuak dira, HORIZON-CL5-2023-D3-02, HORIZON-CL4-2024-RESILIENCE-01 eta HORIZON-CL4-2024-RESILIENCE-RESILIENCE-01-TWO-STAGE deialdietan onartuak hurrenez hurren.

Energia eolikoko sistemen zirkulartasuna hobetzeko eta haien ingurumen-aztarna txikiagotzeko, 2024an "Novel Circular Resin Development for Composite Structures in Wind Energy Applications” (ECORES WIND) proiektua hasi zen, material konposatuentzako erretxinazko sistema zirkular berriak garatzeko helburuarekin. Asmoa zirkulartasun handiagoa, balio-bizitza luzea eta eraispen eraginkorra erraztuko duten aukerak aztertzea da.

Urte berean, "Development and Manufacture of New, More Sustainable and Safer Materials Using Biobased Functionalised Additives Based on Lingin and Tannins to Improve Fire Resistance" (BIOSAFIRE) proiektua ere jarri zen martxan, oinarri biologikoko sugar-atzeratzaile seguru eta jasangarrien belaunaldi berri bat garatzeko, gaur egungo produktu toxikoen ordez errendimendu handia eta ingurumen-inpaktu txikiagoa dituzten beste batzuk erabiltzeko.

Eta, azkenik, aurtengo ekainaren hasieran "Sustainable End-of-Life Routes for Single-Use Monodose Packaging for Oily Products” (E-OILÉ) proiektua hasi zen. Ikerketa honetan ontzi biodegradagarriak, seguruak eta jasangarriak garatu nahi dira. Oinarri fosileko material ez-biodegradagarriekin fabrikatutako egungo dosi bakarreko ontzi malgu eta erdizurrunak ordezteko alternatiba errentagarria lortu nahi da, SSbD esparruari jarraiki.

GAIKERek proiektuetan egiten duen lana

GAIKERek, lau urteko iraupena duten hiru proiektu horien buru izateaz gain, jasangarritasunerako trantsizioa egingo du hainbat arlotan. ECORES WIND proiektuan, garatzen diren material berrien ezaugarritzea egingo du, baita fabrikazio-prozesuetan ere egingo du lan, eta egindako erretxina berrien birziklatze-prozesuak eskalatzeaz arduratuko da.

BIOSAFIREren kasuan, GAIKERek matrize termoegonkorrekin garatutako oinarri biologikoko sugar-atzeratzaile berrien bateragarritasuna aztertuko du. Halaber, zenbait pieza egiten ere lagunduko du, eta horiek ezaugarritzeaz arduratuko da, gehigarri jasangarri berri horiek suaren aurrean dituzten propietateak ebaluatzeko. Suarekiko portaera aztertzen GAIKERek duen esperientzia zabalari esker, hainbat su-saiakuntza egingo ditu sektore bakoitzerako eskatutako araudiari jarraituz. Eta bioteknologia sailean, SSbD (Safe and Sustainable by Design) esparruan bildutako beste saiakuntza batzuk ere egingo ditu, garatuko diren produktuen segurtasuna zehazteko.  

Bestalde, E-OILÉ proiektuan, Zentro teknologikoak material eta ontzi biodegradagarriak maila funtzionalean baliogarriak diren aztertuko du, eta industria mailan ekoiztu aurretik diseinu berria ere emango die.  Gainera, bizi-zikloko metodologien bidez, bai ingurumenari dagokionez bai ekonomiari dagokionez (LCA eta LCC), ontzi biodegradagarrien jasangarritasuna, zirkulartasuna eta birziklagarritasuna ere aztertuko ditu.

GAIKERek ibilbide luzea du nazioarteko partzuergoetan, eta, horri esker, aliantzak eta elkarlanerako inguruak ezar ditzake, Europako I+G programetan parte hartzeko. Horren erakusgarri da hiru proiektu horien buru izatea eta 160 proiektu baino gehiagotan parte hartu izana.

Proiektu hauek EBko Horizon Europe ikerketa- eta berrikuntza-programaren finantzaketa jaso dute, 101178218, 101148066 eta 101177771 zenbakidun dirulaguntza-hitzarmenei jarraikiz.

Adierazitako iritziak egileenak baino ez dira, eta ez dituzte nahitaez Europar Batasunarenak adierazten. Europar Batasuna eta dirulaguntza ematen duen agintaritza ez dira horien erantzule.

GAIKER film eta ontzi konpostagarriak egiten dituen BIOPLASTICS4HEALTH S.L. enpresako bazkide teknologikoa da.

Bioplastics4health SL enpresaren % 100 konpostagarriak diren film eta ontzien soluzio berritzailea GAIKERen laguntza teknologikoarekin garatu da

Hondakin plastiko fosilen aurreko ingurumen erronka gero eta handiagoa da, eta Bioplastics4health SL (B4H) enpresak irtenbide berritzailea aurkeztu du: % 100 konpostagarriak diren eta patata-almidoitik eratorritako biopolimero batekin (PHBV) egindako film eta ontziak. GAIKER zentro teknologikoaren laguntzarekin garatutako teknologia esklusiboan oinarritzen da, Alemanian hasiko da ekoizten, eta hortik Euskal Autonomia Erkidegora zabaltzeko planak daude. Bertan, B4Hk ekonomia zirkularrarentzat funtsezkoa den material konpostagarri horretarako Europan dagoen gaitasun industrialaren faltari aurre egingo dio.

Plastics Europe erakundearen datuen (2024) arabera, munduan ekoitzitako 400 milioi tona plastikoetatik % 0,6 baino ez dira bioplastikoak. 2029an ekoizpena 7,7 milioi tonara heltzea espero da (% 14ko urteko tasa), Erabilera bakarreko plastikoen EBeko zuzentaraua bezalako erregulazioek eta ontzi jasangarrien eskakizunak bultzatuta. PHBV materiala "home" konpostagarritasuna izateagatik nabarmentzen da, PLA bezalako alternatiba "industrialen" aurrean, eta gainera erresistentzia termiko hobea eta ingurumeneko eragin txikiagoa ditu.

B4Hk 700 k€ko hasierako inbertsioa egin du eta B2B eredua du, hasieran 2.840 tona produzitu ahal izango du urtero eta 5 urtean 10,3 milioi euro fakturatzea espero du, hazten ari den Europako merkatu baten atal bat hartuko baitu. Enpresa 2. fasean dago eta Espainian lantegi bat jartzeko finantzaketa publiko-pribatua bilatzen hasi da, EBko jasangarritasunerako araudiekin bat etortzeko eta Espainian eta Europan nekazaritzako elikagaiak hornitzeko.

Lehen txanda horretako inbertitzaileen artean, TranXforma Food, S.L. enpresa "lead investor" da, eta ondoren, Iñaki Andradas sukaldaria buru dituen RAISA Film de Polietileno, S.A. inbertsio-taldea eta GAIKER Zentro Teknologikoa daude. Nekazaritzako elikagaien sektoreko inbertitzaile txiki talde bat ere sartu da kapitalean, ohar bihurgarri baten bidez. B4Hk 180 k€ko mailegua jaso du ENISAren Agroinnpulso programatik eta Bizkaiko Foru Aldundiaren eta Eusko Jaurlaritzaren Enpresa Garapenerako Euskal Agentziaren (SPRI) dirulaguntzak ere jaso ditu.

Birziklapen kimikoko teknologien garapena plastiko konplexuen hondakinak tratatzeko

Solbolisi- eta disoluzio-prozesuak aplikatzeak eta industrializatzeak ehunetatik, konpositeetatik eta geruza anitzeko ijezketetatik sortutako plastiko konplexuen hondakinen upcycling-a ahalbidetzen du.

GAIKER Zentro Teknologikoak, Basque Research & Technology Alliance, BRTAko kideak, birziklapen plastiko eta kimikoko teknologietan aditua, COMPLESOLV proiektua koordinatzen du. Bertan, birziklapen kimikoko teknologiak ikertu eta garatuz, solbolisi- eta disoluzio-prozesuetan oinarrituak, ekonomia zirkularra ehunetatik, konpositeetatik eta geruza anitzeko ijezketetatik datozen plastiko konplexuen hondakinetara zabaldu nahi da. Horretarako, hurrengo enpresen laguntza du: Koopera Servicios Ambientales, S.Coop. I.S., Mecanizados Martiartu S.L. eta Trienekens País Vasco, S.L. 

Ikerketa hori 2024an hasi zen, eta Bizkaiko Foru Aldundiak finantzatu zuen, teknologia-transferentziako programaren 1. lerroaren barruan. Ikerketa horren bidez, irtenbide bat eman nahi zaio birziklatze mekanikoko teknologien bidez tratatu ezin diren hondakinak berreskuratzeari, oso konplexua baita hondakinen egitura, osaera edo materialen arteko lotura.

Proposatutako soluzioa solbolisi eta disoluzio bidezko birziklatze kimikoan oinarritzen da, haren aplikazioak eta industrializazioak upcycling-a ahalbidetzen baitute, hau da, material plastiko berriak edo kalitate, balio ekologiko eta balio ekonomiko handiagoko produktuak ekoiztea, eredu linealak saihestuz eta baliabideak erabiltzeko eredu zirkularren alde eginez. Ekonomia zirkularra sustatzea da helburua.

Helburu hori lortzeko, lau fasetan banatzen da COMPLESOLV proiektua:

1.   Hondakin konplexuen karakterizazioa egitea eta egokitzapen fisikoa (geruza anitzak, ehunak eta konpositeak).

2.   Birziklatzeko zailak diren hondakin konplexuei aplikatutako solbolisi eta disoluzio selektiboko prozesuen ikerketa.

3.   Solbolisi eta disoluzio selektiboko produktuen purifikazio aurreratua eta kalitate-kontrola ikertzea.

4.   Baliozkotze eta ebaluazio tekniko-ekonomikoa eta ingurumenekoa

Proiektu honen bidez, egungo eskariei erantzuna eman nahi zaie material birjinaren pareko kalitatezko produktuak, sintesi edo elikadura maila duten birziklatze kimikotik eratorritako produktu plastikoak eta ezpurutasun maila oso baxuko produktu birziklatuak mugarik gabe birziklahal izateko, bigarren mailako lehengaien merkatuek eskatutako zehaztapenak beteaz. Gainera, Euskadiko zabortegietan utzitako trazagarritasun zaileko plastikoak dituzten hondakin konplexuak kudeatzeko modu hobea aurkitzen lagundu nahi da, eta baita baliabideen (disolbatzaile naturalak), energiaren (tenperatura baxuko erreakzioak) eta zero hondakinen (oro har aprobetxatutako produktuak eta azpiproduktuak) erabileran inpaktu txikiagoa duten prozesuetatik merkatuetara iristen diren produktu birziklatuak hobeto kudeatzeko modua aurkitzen ere.

Hondakin konplexuen bereizketa adimendunerako sentsoreak eta IA

GAIKERen ikusmen artifizialeko eta analisi espektroskopikoko teknikak ditugu. Teknika horiek, adimen artifizialeko algoritmoetan oinarritutako eredu prediktiboekin konbinatuta, hainbat materialen (plastikoak, metalak) ezaugarriak monitorizatzeko nahiz, hondakinen korronteetan nahastuta, denbora errealean haiek automatikoki identifikatzeko erabiltzen dira.
 
Eredu prediktiboak garatzen ditugu eta azterketa-kasuetan aplikatzen ditugu.
 
Gure teknologiak: 

  • RGB ikusmen artifiziala
  • Raman espektroskopia
  • Ikusmen hiperespektrala, HSI
  • Laser bidez induzitutako plasma-espektroskopia, LIBS

>> Gehiago jakiteko

Erabiltzen ez diren ibilgailuen metalak birziklatzeko IAn oinarritutako teknologia adimendunak garatzen ditugu

Erabiltzen ez diren ibilgailuak birziklatzeko prozesuan metal baliotsuak identifikatzeko, sailkatzeko eta berreskuratzeko adimen artifizialeko ereduak garatu eta ebaluatzen ditu CIRIAMET proiektuak laborategi-eskalan.

Ibilgailu hibridoen eta elektrikoen birziklapenean zirkulartasuna bultzatzeko helburuarekin sortu zen CIRIAMET proiektua. Proiektu horretan GAIKER Zentro Teknologikoak hartzen du parte, BRTA Basque Research & Technology Alliance erakundeko kide denak.

Helburua da adimen artifizialean oinarritutako teknologiak garatzea, erabiltzen ez diren (VFU) ibilgailuen belaunaldi berriaren birziklatze-prozesuan metal baliotsuak identifikatu, sailkatu eta berreskuratzeko .

Hondakinak birziklatzeko prozesuetan sortzen diren metalezko zatikiek ez dute konposizio kimiko homogeneorik, hainbat aleazioren nahasketaz osatuta baitaude. Ondorioz, zati horiek metalurgiaren bidez balorizatzen direnez, sortzen diren produktu metalikoek ez dituzte betetzen erabilera industrial batzuetarako ez dute balio. Hori aldatzeko eta industriarako balio handiko bigarren mailako lehengaiak berreskuratzeko sortu zen CIRIAMET, 2024an.

Ikerketa honetan, funtsezko metalen purutasun handiko kontzentratuak edo kalitate hobetuko fluxuak lortuko dira txatar metaliko konplexuak automatikoki sailkatuz, ikusmen artifiziala, analisi espektroskopikoko teknikak eta adimen artifizialean oinarritutako datuak aztertzeko algoritmoak aplikatuz, eta ondoren automatikoki bereiziz. Horrela, prozesu metalurgiko eraginkorragoak garatzeko oinarriak ezarriko dira, hondakinetan dauden baliabide metalikoen zirkulartasuna ahalbidetuko dutenak, balio erantsi handiko aplikazioetan (upcycling).

Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun Sailak finantzatuta, ELKARTEK 2024 arlo estrategikoetako ikerketa kolaboratiborako laguntza-programaren barruan, proiektu honek Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko zazpi eragileren parte-hartzea izango du, horien artean GAIKER. Eragile horien lana honako honetan oinarrituko da:

  • Burdinazkoak ez diren zatietan dauden aluminio-aleazioen sailkapen automatikoa.
  • Txatarrak zatitzeko fluxu heterogeneoetan sakabanatutako material desegokiak garraiatzeko uhalaren kokapen adimenduna, erauzketa robotizatua egin aurretik.
  • Robotizatutako desmihiztatze-eragiketen euskarri gisa erabiltzen ez diren litio-ioizko baterien lotura-elementuen lokalizazio adimenduna.

Era berean, GAIKERek parte hartuko du proiektuko teknologiek erabiltzen ez diren ibilgailuen txatarretik eta litio-ioizko baterietatik datozen metalak berreskuratzeko prozesuen zirkulartasunean eta iraunkortasunean izan dezaketen eragina aztertzen, baita gainerako balio-katean duten eragina aztertzen ere.

CIRIAMETen ikusmen artifizialeko, ikusmen hiperespektraleko eta laser bidez induzitutako plasma-espektroskopiako soluzio aurreratuak ikertzen eta ebaluatzen dira laborategi-eskalan, machine learning eta deep learning algoritmoetan oinarritutako irudien eta datu espektroskopikoen analisi-ereduekin konbinatuta, xede-materialak automatikoki ezagutzeko.

Eusko Jaurlaritzak diruz lagundua

Proteinatik eta hazitako txerri-koipetik sortutako produktuak egiten ditugu

TERUELPORK4CULTUREk babestutako jatorri deitura duten haragietatik in vitro produktuak ikertzen eta sortzen ditu

GAIKER Zentro Teknologikoak, Basque Research & Technology Alliance (BRTA) partzuergoko kideak, TERUELPORK4CULTURE proiektuan parte hartzen du. Proiektu horren helburu nagusia babestutako jatorri deitura (BJD) duen haragitik hazitako proteina eta animalia-koipea duten produktuak ikertzea eta sortzea da. Produktu horiek jasangarriagoak izango dira, ohiko haragi-produktuen antzeko ezaugarri organoleptiko, nutrizional eta osasungarriekin, edo ezaugarri hoberekin ere.

Populazioaren hazkundeak eta gaur egun dugun animalia-jatorriko proteinen beharrak beharrezkoa egiten dute elikadura-eredua birpentsatzea. Haragiaren ekoizpen tradizionalaren eraginkortasuna hobetzeko hainbat ekintza berritzaile egin badira ere, ekintza horiek ez dira nahikoak izan jasangarritasunaren erronka globalei aurre egiteko.

Erronka horri erantzuteko asmoz, 2023an ikerketa hau jarri zen martxan. Bertan, GAIKERek, CARTESAk (liderra), CNTAk eta GREENFOODSek parte hartzen dute, eta Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioak finantzatzen du Lankidetza Publiko-Pribatua programan.

TERUELPORK4CULTURE lau lan-sortetan banatzen da eta horietako hirutan GAIKERek laguntzen du, in vitro entseguetan duen esperientzia eta Laborategiko Jardunbide Egokiak (LJE) betetzen direla egiaztatzen duen ziurtagiriagatik. Bere lana hau da:

      • Zelula-lerro primario eta sekundario jarraituak garatzea.

      • Serumik eta animalia-osagairik gabeko hazkuntza-inguruneak aukeratzea.

      • 5 L-ko biorreaktoreetan zelulak hazteko prozesuak diseinatzea.

      • Produktu fresko eta estrusionatuen prototipoak formulatzea eta instalazio pilotuan eskalatzea.

    Ikerketa honetako berrikuntza nagusietako bat zelulak hazteko oinarri gisa Teruelgo jatorri deitura babestua (JDB) duen haragia erabiltzea da. Ikuspegi aitzindaria da hori, orain arte ez baita eremu horretan inolako lanik egin haragi-matrize babestuak erabilita. Helburua haragi horren propietate fisiko-kimikoak, nutrizionalak eta organoleptikoak erreplikatzea da, baina sistema jasangarriago baten bidez, abeltzaintza-ereduaren eraginkortasuna hobetzeko eta uraren eta mantenugaien kontsumoa eta CO₂ isuriak murrizteko..

    Era berean, sortutako produktuak bidezkoak eta osasungarriak diren eta ingurumena errespetatzen duten elikadura-sistemetan sartuko dira, Europako Itun Berdearen helburuak betetzen dituzten karbono gutxiko instalazio industrial adimentsuetan ekoitziak.

    Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioak finantzatzen d