E-OilÉ proiektua Horizon Europe programak finantzatzen du, eta dosi bakarreko ontzi seguru, jasangarri eta biodegradagarri berriak bultzatu nahi ditu, elikagai eta kosmetika sektoreetan produktu koipetsuetarako erabiltzeko.
BRTA – Basque Research & Technology Alliance-ko kide den GAIKER Zentro Teknologikoa Horizon Europek finantzatutako E-OilÉ proiektuaren buru da. Joan den ekainean hasi zen proiektua, gaur egungo ingurumen arazo larrienetako bati aurre egiteko: ontzietatik eratorritako hondakin plastikoak. Ikerketan Europa osoko 15 kidek parte hartzen dute, produktu koipetsuetarako ontzi biodegradagarriak eta funtzionalak garatzeko, hala nola oliba-olio, saltsa, gorputzeko olio eta serum kosmetikoetarako.
Kontsumitzaileek dosi bakarreko ontziak nahiago dituzte, seguruagoak eta higienikoagoak direlako, baina balio-bizitzaren (EOL) amaieran birziklatzeko zailak izaten dira ontzi horiek, haien tamaina txikiagatik, material konplexuengatik eta birziklatutako plastikoen beste korronte batzuk haiek kutsatzeko arriskuagatik. E-OilÉ proiektuak dauden arau eta jarraibideetara egokitzen diren irtenbide berritzaileak aurkitu nahi ditu, biodegradagarritasuna arriskuan jartzen ez duten eta jada ezarritako birziklatze-prozesuak zailtzen ez dituzten alternatibak garatuz.
Ohiko plastikozko ontziek ingurumena asko kaltetzen dute, zabortegiak betetzen dituztelako, itsasoak kutsatzen dituztelako eta berotegi-efektuko gasak isurtzen dituztelako. Gaur egungo bioplastikoek ere askotan ez dituzte ezarritako helburuak betetzen: baldintza errealetan motelegi degradatzen dira, elikaduran erabiltzeko baldintzak ez dituzte betetzen, edo Europatik kanpotik ekarri beharreko lehengaiak behar dituzte.
E-OilÉ proiektuak estandar berri bat ezartzen du, jasangarritasun-printzipioak diseinutik hasita (SSbD- Safe and Sustainable by Design) produktuaren bizi-ziklo osoan zehar aplikatuz. Proiektuan lehengai berriztagarriak erabiliko dira, kasu honetan oliba-azpiproduktuetatik eratorritakoak, eta haiekin erabilgarritasun eta ingurumen baldintza zorrotzak betetzen dituzten poliester biodegradagarriak eta polisakarido nahasteak sortuko dira.
Material berriak ontziak fabrikatzeko industria-prozesuetan baliozkotuko dira, hala nola filmen estrusio-puztea, injekzio bidezko moldekatzea eta termoformatua. Azkenik, prototipoei biodegradagarritasun-proba osoak, ingurumen- eta osasun-arriskuen ebaluazioak eta kontsumitzaileen onarpen-azterketak egingo zaizkie, merkatuan sartzeko gaitasuna bermatzeko.
Era berean, proiektu honetan biki digitalak eta AAn oinarritutako tresnak erabiliko dira degradazio-errendimenduak aurreikusteko, optimizazioa bizkortzeko eta saiakuntzen kostuak murrizteko, horrela ontzi jasangarrietako berrikuntzak azkarrago aplikatuz.
E-OilÉn seguruak diren, kostu txikia duten eta merkatuarentzat egokiak diren alternatibak bilatu nahi dira, errendimendu- eta jasangarritasun-baldintzak ere betetzen dituztenak.
María José Suárez (GAIKER) proiektuaren koordinatzaileak azaltzen duenez, "E-OilÉ proiektuan, ontzien kontzeptu berri bat sortzen ari gara. Ez da bakarrik haien fabrikazioa pentsatu behar, baizik eta beste alderdi batzuk ere hartu behar dira kontuan: produktu konplexuekin (olioak, adibidez) duten joera, ingurune errealetan biodegradatzeko duten gaitasuna, eta olibarekin lotutako nekazaritza-jardueretatik datozen azpiproduktuak aprobetxatzeko modua, etorkizun zirkularra bultzatuko duten material adimentsuagoak, seguruagoak eta jasangarriagoak garatzeko".
GAIKER E-OilÉ proiektuan
Material jasangarrietan, hondakinen balorizazioan eta plastikozko soluzio berritzaileetan aditua den GAIKER zentro teknologikoak, E-OilÉ proiektua koordinatzeaz gain, material eta ontzi biodegradagarriak maila funtzionalean baliozkotuko ditu, eta berriro diseinatuko ditu industria mailan ekoiztu aurretik. Gainera, bizi-zikloko metodologien bidez, bai ingurumenari dagokionez bai ekonomiari dagokionez (LCA eta LCC), ontzi biodegradagarrien jasangarritasuna, zirkulartasuna eta birziklagarritasuna ere aztertuko ditu.
Proiektuko kideak
E-OilÉ proiektuak 4 urteko iraupena du, eta balio-kate osoko ordezkariek parte hartzen dute: materialak fabrikatzen dituzten enpresek, hala nola NOVAMONT SPA eta OIMO BIOPLASTICS, S.L.; ontzien fabrikatzaileek, hala nola UGRINPACK KFT, CTLPACKGROUP S.L. eta PROPAGROUP SPA; elikagai eta kosmetika sektoreetako azken erabiltzaileek, hala nola DESMELIS ATHANASIOS eta AHAVA, eta eragin sozialaz eta emaitzak komunikatzeko, zabaltzeko eta ustiatzeko jarduerez arduratzen diren enpresek, hala nola HOLOSS, ILSI eta PNO INNOVATION. Gainera, industria sektoreko kideei garapen teknikoetan laguntzen ari dira: GAIKER (materialen ezaugarriak hobetu, LCA, LCC eta birziklagarritasuna), ITENE (prozesagarritasuna eta ezaugarritzea, SSBD jarduerak), CNTA (material berrietan ontziratutako produktuak baliozkotu), DTI (biodegradazioa eta bizi-amaiera) eta NORCE (AA bidez biodegradagarritasun-prozesuen ereduak egin).
"Biodegradagarria izateko diseinatua, jasangarria izateko sortua"
Proiektu honek Europar Batasunaren Horizon Europe ikerketa- eta berrikuntza-programaren finantzaketa jaso du, 101177771 zenbakiko dirulaguntza-hitzarmenari jarraiki.
Adierazitako ikuspuntuak eta iritziak egileenak baino ez dira, eta ez dituzte nahitaez Europar Batasunaren edo Europako Osasun Agentzia Exekutibo Digitalaren (HADEA) iritziak islatzen. Europar Batasuna eta dirulaguntza ematen duen agintaritza ez dira horien erantzule.
